Νάντια Καλαρά, ΑΔΗΛΟΣ [Beton7]

Σημειώσεις από την Άρση του Χρόνου

 

[με αφορμή την ομιλία της Νάντιας Καλαρά

στο Beton7

και στο πλαίσιο της έκθεσής της

«Άδηλος»]

architekture ist geiselnahme von den wunderbaren
Einstürzende Neubauten

Αρχαιολογία του παρόντος. Τοπία που έρχονται από συγκεκριμένες χρονικές περιόδους αλλά χύνονται/χάνονται στο αχανές του νυν, στο αχαρτογράφητο του τώρα. Το ιερό και το χθαμαλό μαζί, σε μια διαλεκτική, σε μια συνομιλία, αλλά και σε ένα παιχνίδι με το αταίριαστο της συνάντησης (ας θυμηθούμε την ραπτομηχανή και την ομπρέλα στο τραπέζι ανατομίας του Isidore Ducasse).

 Η διακεκαυμένη ζώνη παγώνει. Ο ουρανός παραμένει ουρανός, γαλανός, υψηλόφρων, ωραίος – αλλά πού; σε ποιον χρόνο; Είναι φόντο των ερειπίων τώρα ο ουρανός, είναι η μουσική του χιούμορ που κάνει την τραγωδία υποφερτότερη, αν όχι εξηγήσιμη.

Ο Willie Deville να τραγουδάει σπαρακτικά, μες σε γαλάζιες τολύπες απ’ του τσιγάρου του το blues, «… and heaven stood still…» Κι όταν στέκει ασάλευτος ο ουρανός, στέκει και ο χρόνος ασάλευτος, παγώνει.

Ο χρόνος παγώνει. Ο Magritte ήξερε να διαβάζει τον Hegel. Ο χρόνος παγώνει. Η Νάντια Καλαρά ξέρει να διαβάζει τους Magritte/Hegel, αλλά και τους Hegel/Heidegger [Δήλος Άδηλος Έκδηλος] θυμίζοντάς μας ότι η διαύγεια μπορεί κάλλιστα να ενέχει βαθιά ανησυχία – και μάλιστα μιαν ανησυχία που (θέλει να) την κάνει ανησυχαστική. Είμαι εδώ, αλλά πού είναι αυτό το εδώ; Η Νάντια Καλαρά ανησυχεί απλώνοντας το βλέμμα της (όχι, τα βλέμματά της) στον χώρο πρώτα, και μετά, όπως οι απεγνωσμένοι στο αριστούργημα La jetée (1962) του Chris Marker, στον χρόνο. Σε έναν χρόνο που είναι παγωμένος, από την ζωγράφο, προκειμένου να μας ανησυχήσει, να μας υποχρεώσει να πιάσουμε ξανά νήμα του στοχασμού.  

Γράφει ο Γιώργος Φαράκλας: «Ο Heidegger υπενθυμίζει ότι το νοήμον ον είναι πρώτα κάτοικος. Ταυτίζομαι μ’ έναν τόπο. Ως σκεπτόμενος δεν ανήκω κάπου και οικειοποιούμαι όσα είναι κάπου. Αλλά ως κάτοικος ανήκω, νοιώθω οικεία, ανοίκεια,  είμαι οικειοποιημένος εγώ από κάτι άλλο, και τούτο, προτού αρχίσω να σκέφτομαι».

Γράφει ο Guy Debord: «Ο άνθρωπος, ‘το αρνητικό ον που είναι μονάχα στο μέτρο που καταργεί το Είναι’, είναι ταυτόσημος με τον χρόνο».

Γιατί συνεχώς, βλέποντας τα έργα και ακούγοντας την Νάντια Καλαρά, να μιλάει για τον Robert Smithson και για τον George Kubler και το The Shape of Time, εμένα το μυαλό μου δεν ξεκολλάει από την λέξη ανησυχία, δεν παύει να μου λέει ότι η ζωγράφος μετέρχεται έναν του Λόγου δόλον, λίαν εσκεμμένως, για να μας καθησυχάσει αρχικά και να πάρουμε έπειτα, σχεδόν μηχανικά, όπως παίρνουμε από το πορτμαντό το καπέλο μας, την ανησυχία σπίτι μας; Γιατί, ενώ καταγράφω στο Moleskine φράσεις της Καλαρά και τίτλους πονημάτων που αναφέρει, άξαφνα μου έρχεται, από το πουθενά, ναι, αλλά από ποιο πουθενά, ο Cy Twombly και η τάση του να δίνει τίτλους αλιευμένους από λησμονημένους λυρικούς της αρχαιότητας; Και, τέλος, γιατί διαρκώς και επίμονα συσχετίζω τα όσα λέγονται από την ζωγράφο με ακούσματα (αλλά και με τίτλους τραγουδιών, ακόμα και με το ίδιο το όνομα της μπάντας του Blixa) από τους Einstürzende Neubauten;

Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης

Μαρούσι, 24/03/2011

[Το παρόν κείμενο γράφτηκε εν θερμώ σε χρόνο ρεκόρ υπό τους ήχους του  rueckbau / aufbau ( pull down / build up )]