RB / Poems

Roberto Bolaño

 [ photo: Babassakis ]

Μες στου ονείρου τ’ όνειρο

*   *   *

Πολλοί από τους συγγραφείς που μας συγκλόνισαν έχουν θητεύσει και στην ποίηση (Γιώργος Ιωάννου, Ernest Hemingway, Malcolm Lowry, Vladimir Nabokov). Ο Roberto Bolaño, επίσης. Η εκθαμβωτική του πρόζα ενέχει ποίηση. Σκαλίζοντας, πέσαμε τυχαία στα ποιήματα από τη συλλογή Tres, η οποία κυκλοφορεί τον Σεπτέμβριο του 2011, από τον οίκο New Directions. Κάναμε ένα πείραμα, ειδικά για το παρόν τεύχος του Δέντρου [#183-184]: μεταφράσαμε τα μεταφρασμένα από την Laura Healy ποιήματα εις διπλούν, μια ο ένας, μια ο άλλος. Έτσι έχουμε ένα μικρό ναμποκοφικό παιχνίδι: ποιήματα αρχικά γραμμένα στα ισπανικά, μεταφρασμένα στα αγγλικά, μεταφερμένα στα ελληνικά σε δύο εκδοχές.

Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης & Παναγιώτης Χαχής

*   *   *

 

31. I dreamt that Earth was finished. And the only
human being to contemplate the end was Franz
Kafka. In heaven, the Titans were fighting to the
death. From a wrought-iron seat in Central Park,
Kafka was watching the world burn.

Είδα όνειρο, τη Γη μας ν’ αφανίζεται. Κι ο μόνος άνθρωπος που το τέλος της γης συλλογίζεται/ ήταν ο Φραντς Κάφκα. / Στον ουρανό οι Τιτάνες θανάσιμα να πολεμάνε/ Από ένα σιδερένιο κάθισμα  εκεί στο Σέντραλ Παρκ/ ο Κάφκα έβλεπε τον κόσμο να χαλάει. [ΓΙΜ]

Ονειρεύτηκα πως η Γη είχε ξοφλήσει. Κι ο μόνος/ μάρτυρας του τέλους ήταν ο Φραντς Κάφκα./ Στον παράδεισο οι Τιτάνες θανάσιμα πολεμούσαν./ Από ένα σφυρήλατο σιδερένιο παγκάκι του Σέντραλ Παρκ/ ο Κάφκα έβλεπε τον κόσμο στις φλόγες. [Π.Χ]

*   *   *

32. I dreamt I was dreaming and I came home
too late. In my bed I found Mário de Sá-Carneiro
sleeping with my first love. When I uncovered them
I found they were dead and, biting my lips till they
bled, I went back to the streets.

Είδα στ’ όνειρό μου ότι ονειρευόμουνα και γύρισα/ αργά πολύ στο σπίτι. Στο κρεβάτι μου τον Μάριο ντε Σα-Καρνέιρο βρήκα/ με τον πρώτο μου έρωτα να κοιμάται. Σαν τα σεντόνια τράβηξα/ είδα που ήσαν πεθαμένοι πια κι οι δυο τους, και, τα χείλια μου δαγκάνοντας/ ώσπου αιμορράγησαν/ πήρα πάλι τους δρόμους. [ΓΙΜ]

Ονειρεύτηκα πως ονειρευόμουν κι επέστρεψα αργά/ στο σπίτι. Στο κρεβάτι μου βρήκα τον Μάριο ντε Σά-Καρνέιρο/ με την πρώτη αγάπη μου να πλαγιάζει. Σαν τους ξεσκέπασα είδα πως ήταν νεκροί και τα χείλη μου δαγκώνοντας μέχρι/ να ματώσουν, πήρα πάλι τους δρόμους. [Π.Χ]

*   *   *

33. I dreamt that Anacreon was building his castle
on the top of a barren hill and then destroying it.

Ονειρεύτηκα που ο Ανακρέων το κάστρο του το έχτιζε/ στην κορφή λόφου άκαρπου κι ύστερα το γκρέμιζε ξανά [ΓΙΜ]

Ονειρεύτηκα πως ο Ανακρέοντας το κάστρο του έχτιζε/ στην κορφή ενός έρημου λόφου κι ύστερα το κατέστρεφε. [Π.Χ]

*   *   *

34. I dreamt I was a really old Latin American
detective. I lived in New York and Mark Twain
was hiring me to save the life of someone without
a face. “It’s going to be a damn tough case, Mr.
Twain,” I told him.

Που ήμουν, ονειρεύτηκα, ένας γέρος πολύ Λατινοαμερικανός ντετέκτιβ./ Στη Νέα Υόρκη ζούσα, και ο Μαρκ Τουαίην με προσλαμβάνει, να δεις,/ να σώσω τη ζωή ενός ανθρώπου χωρίς πρόσωπο./ «Πολύ μπελάς υπόθεση θα είναι, μίστερ Τουαίην», του λέω. [ΓΙΜ]

Ονειρεύτηκα πως ήμουν ένας γέρος, Λατινοαμερικάνος ντετέκτιβ./ Ζούσα στη Νέα Υόρκη κι ο Μαρκ Τουαίην με προσέλαβε να σώσω τη ζωή κάποιου χωρίς/ πρόσωπο. «Θα είναι ζόρικη υπόθεση κ. Τουαίην», του είπα. [Π.Χ]

*   *   *

35. I dreamt I was falling in love with Alice Sheldon.
She didn’t want me. So I tried getting myself killed
on three continents. Years passed. Finally, when I
was really old, she appeared on the other end of the
promenade in New York and with signals (like the
ones they use on aircraft carriers to help the pilots
land) she told me she’d always loved me.

Ονειρεύτηκα ότι με την Άλις Σέλντον είχα ερωτευτεί./ Δεν με ήθελε, λέει. Κι έτσι είπα σε τρεις ηπείρους να πάω να σκοτωθώ./ Πέρασαν χρόνια πολλά. Τελικά, σαν ήμουν γέροντας πολύ,/ να ’σου εκείνη, να εμφανίζεται στην άλλη μεριά της βόλτας στη Νέα Υόρκη και με σινιάλα/ (σαν κι αυτά που κάνουν στα αεροπλανοφόρα για να βοηθήσουν τους πιλότους να προσγειωθούν)/ μου λέει πως πάντα μ’ αγαπούσε. [ΓΙΜ]

Ονειρεύτηκα πως ερωτεύτηκα την Άλις Σέλντον./ Εκείνη δε μ’ ήθελε. Κι έτσι δοκίμασα/σε τρεις ηπείρους ν’ αυτοκτονήσω. Τα χρόνια πέρασαν. Στο τέλος, σαν είχα πια γεράσει/ εκείνη εμφανίστηκε στην άλλη άκρη του δρόμου στη Νέα Υόρκη/ και με νοήματα με τα χέρια (όπως αυτά  που κάνουν στ’ αεροπλανοφόρα για να βοηθήσουν τους πιλότους στην προσγείωση)/ μου είπε πως πάντα μ’ αγαπούσε. [Π.Χ]

*   *   *

 36. I dreamt I was 69ing with Anaïs Nin on an
enormous basaltic flagstone.

Ονειρεύτηκα ότι κάναμε 69 με την Αναϊς Νιν/ σε μια πελώρια πλάκα από βασάλτη. [ΓΙΜ]

Ονειρεύτηκα πως κάναμε 69 με την Αναϊς Νιν σ’ ένα/ τεράστιο λιθόστρωτο από βασάλτη. [Π.Χ]

*   *   *

37. I dreamt I was fucking Carson McCullers in a
dim-lit room in the spring of 1981. And we both felt
irrationally happy.

Ότι γαμούσα, ονειρεύτηκα, την Κάρσον ΜακΚάλλερς σ’ ένα/ αμυδρά φωτισμένο καμαράκι την άνοιξη του 1981. Κι ήμασταν κι οι δυο/ τρελά ευτυχισμένοι. [ΓΙΜ]

Ονειρεύτηκα πως γαμούσα την Κάρσον ΜακΚάλλερς σ’ ένα/ μισοσκότεινο δωμάτιο την άνοιξη του 1981. Κι οι δυο μας ήμασταν παράλογα ευτυχισμένοι. [Π.Χ]

*   *   *

38. I dreamt I was back at my old high school
and Alphonse Daudet was my French teacher.
Something imperceptible made us realize we were
dreaming. Daudet kept looking out the window
and smoking Tartarin’s pipe

Ότι ήμουν, ονειρεύτηκα, ξανά στο παλιό μου το γυμνάσιο/ κι ο Αλφόνσος Ντωντέ ο δάσκαλός μας ήτανε των γαλλικών. Κάτι ανεπαίσθητο μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε/ ότι ονειρευόμασταν. Ο Ντωντέ ολοένα κοίταζε από το παράθυρο και κάπνιζε την σαν του Ταρταρίνου πίπα του. [ΓΙΜ]

Ονειρεύτηκα πως πήγαινα πάλι Γυμνάσιο/ κι ο Αλφόνσος Ντωντέ ήταν ο δάσκαλος των γαλλικών./ Κάτι ανεπαίσθητο μας έκανε να νιώσουμε πως ήμασταν μέσα σ’ όνειρο. Ο Ντωντέ κοιτούσε έξω απ’ το παράθυρο/ και κάπνιζε του Ταρταρέν την πίπα. [Π.Χ]

*   *   *

39. I dreamt I kept sleeping while my classmates
tried to liberate Robert Desnos from the Terezín
concentration camp. When I woke a voice was
telling me to get moving. “Quick, Bolaño, quick,
there’s no time to lose.” When I got there, all I
found was an old detective picking through the
smoking ruins of the attack.

Ότι κοιμόμουν ακόμη, ονειρεύτηκα, ενόσω οι συμμαθητές μου/ πάσχιζαν να λευτερώσουν τον Ρομπέρ Ντεσνός από το στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Τερεζίν./ Σαν ξύπνησα μια φωνή άκουσα να μου λέει, «Βιάσου, Μπολάνο, βιάσου,/δεν έχουμε χρόνο για χάσιμο». Σαν έφτασα εκεί,/ όλο κι όλο που βρήκα ήταν ένας γέρος ντετέκτιβ να σκαλίζει στα καπνισμένα ερείπια απ’ την επίθεση. [ΓΙΜ]

Ονειρεύτηκα πως κοιμόμουν ενώ οι συμμαθητές μου/ να ελευθερώσουν προσπαθούσαν τον Ρομπέρ Ντεσνός απ’ το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Τερεζίν./ Σαν ξύπνησα μια φωνή μου έλεγε να βιαστώ. «Γρήγορα Μπολάνιο, γρήγορα,/ δεν έχουμε χρόνο για χάσιμο». Όταν έφτασα εκεί το μόνο που βρήκα/ ήταν ένα γέρο ντετέκτιβ να συλλέγει στοιχεία ανάμεσα στα καπνισμένα ερείπια της επίθεσης. [Π.Χ]

*   *   *

40. I dreamt that a storm of phantom numbers was
the only thing left of human beings three billion
years after Earth ceased to exist.

Ονειρεύτηκα ότι μια θύελλα φασματικοί αριθμοί ήταν/ το μόνο που ’χε απομείνει από τ’ ανθρώπινα όντα τρία δισεκατομμύρια/ μετά που έπαψε η Γη πια να υπάρχει [ΓΙΜ]

Ονειρεύτηκα πως μια θύελλα από φαντάσματα αριθμών ήταν/ το μόνο που απέμεινε απ’ τους ανθρώπους τρία δισεκατομμύρια χρόνια ύστερα απ’ το τέλος της Γης. [Π.Χ]

*   *   *

41. I dreamt I was dreaming and in the dream
tunnels i found Roque Dalton’s dream: the dream
of the brave ones who died for a fucking chimera.

Όνειρο στ’ όνειρο όναρ και στου ορυχείου τ’ όνειρο/ τ’ όνειρο βρήκα του Ρόκε Ντάλτον/ των γενναίων τ’ όνειρο που για ένα πουκάμισο πέθαναν αδειανό / μια γαμημένη Ελένη [ΓΙΜ]

Ονειρεύτηκα πως ονειρευόμουν και στις
στοές τ’ ονείρου βρήκα το όνειρο του Ρόκε Ντάλτον: τ’ όνειρο
των γενναίων που πέθαναν για μια χίμαιρα γαμημένη. [Π.Χ.]

*   *   *

 42. I dreamt I was 18 and saw my best friend at
the time, who was also 18, making love to Walt
Whitman. They did it in an armchair, contemplating
the stormy Civitavecchia sunset.

Ονειρεύτηκα, ήμουν, λέει, 18, κι είδα την καλύτερή μου φίλη, κι αυτή 18, να κάνει έρωτα με τον Ουόλτ Ουίτμαν./ Το έκαναν σε μια μπερζέρα και κοίταζαν συνάμα/ το θυελλώδες δείλι της Πόλης της Παλιάς. [ΓΙΜ]

Ονειρεύτηκα πως ήμουν 18 κι είδα τον καλύτερο μου φίλο τότε/ κι αυτόν 18, να κάνει έρωτα με τον Ουόλτ Ουίτμαν. Το έκαναν σε μια πολυθρόνα, χαζεύοντας το θυελλώδες σούρουπο της Civitavecchia. [Π.Χ]

*   *   *

43. I dreamt I was a prisoner and Boethius was
my cellmate. “look, Bolaño,” he said, extending
his hand and his pen in the shadows:
“they’re not trembling! they’re not
trembling!” (after a while,
he added in a calm voice: “but they’ll tremble when
they recognize that bastard Theodoric.”)

Ονειρεύτηκα ότι ήμουνα αιχμάλωτος και το κελί μου/ με τον Βοήθιο μοιραζόμουν. «Για δες, Μπολάνιο», είπε, απλώνοντας το χέρι του και τη γραφίδα του μες στις σκιές:/ «Δεν τρέμουνε! Δεν τρέμουνε!» (Ύστερα από λίγο, πρόσθεσε με γαλήνια φωνή: «Αλλά θα τρέμουν όταν/ εκείνον τον αχρείο θ’ αναγνωρίσουνε, τον Θεοδώριχο») [ΓΙΜ]

Ονειρεύτηκα πως ήμουν φυλακή και ο Βοήθιος/ ήταν συγκρατούμενός μου. «Κοίτα, Μπολάνιο» είπε, τεντώνοντας τα χέρια και την πένα του μες τις σκιές:/ «Δεν τρέμουνε! Δεν τρέμουνε!» (κι ύστερα/ πρόσθεσε με ήρεμη φωνή: «όμως θα τρέμουν όταν/ αναγνωρίσουν εκείνον τον μπάσταρδο τον Θεοδώριχο») [Π.Χ]

*   *   *

44. I dreamt I was translating the Marquis de Sade
with axe blows. I’d gone crazy and was living in the
woods.

Ότι μετέφραζα Μαρκήσιο ντε Σαντ με τσεκουριές, ονειρεύτηκα./ Ότι είχα τρελαθεί και μες στο δάσος ζούσα. [ΓΙΜ]

Ονειρεύτηκα πως μετέφραζα τον Μαρκήσιο ντε Σαντ/ με τσεκουριές./ Είχα αποτρελαθεί και ζούσα μες το δάσος. [Π.Χ.]

*   *   *

45. I dreamt that Pascal was talking about fear with
crystal clear words at a tavern in Civitavecchia:
Miracles don’t convert, they condemn , he said.

Όνειρο είδα οπού ο Πασκάλ για τον φόβο μιλούσε με λόγια κρύσταλλο διαυγή σε ταβέρνα στην Civitavecchia ~ Τα θάματα δεν σ’ αλλάζουν, σε καταδικάζουν, είπε. [ΓΙΜ]

Ονειρεύτηκα τον Πασκάλ να μιλά για τον φόβο/ με λέξεις κρυστάλλινες σε μια ταβέρνα στην Civitavecchia:/ «Τα θαύματα δεν μεταμορφώνουν, καταδικάζουν». [Π.Χ.]

*   *   *

 46. I dreamt I was an old Latin American detective
and a mysterious Foundation hired me to find the
death certificates of the Flying Spics. I was traveling
all around the world: hospitals, battlefields, pulque
bars, abandoned schools.

Είδα όνειρο που ήμουνα γέρος Λατινοαμερικανός ντετέκτιβ/ κι ένα μυστήριο Ίδρυμα με προσέλαβε να βρω/ τις Ληξιαρχικές Πράξεις Θανάτου των Ιπτάμενων Σπανιόλων./ Έφαγα τον κόσμο: ξενοδοχεία, πεδία μαχών, καπηλειά, εγκαταλειμμένα σχολειά [ΓΙΜ] 

Ονειρεύτηκα πως ήμουν γέρος Λατινοαμερικάνος ντετέκτιβ/ κι ένα μυστήριο Ίδρυμα με προσέλαβε να βρω/ τις ληξιαρχικές πράξεις θανάτου των Flying Spics./ Όλο τον κόσμο γύρισα: νοσοκομεία, πεδία μαχών, πουλκερίες, εγκαταλειμμένα σχολεία. [Π.Χ]

*   *   *